Wskaźniki rentowności w firmie

Dzisiaj trochę o tym, jakie wskaźniki rentowności są wykorzystywane w pracy menedżera. Warto je znać niezależnie od tego, czy zarządzamy małą grupą czy też całą firmą. Mogą się one szczególnie przydać w obliczaniu realnej wartości biznesu.

Marża i narzut, przychód a dochód

Jeżeli wiesz czym się różnią powyższe to nie musisz w nic klikać, możesz po prostu przejść dalej. Jeżeli nie wiesz, albo nie jesteś pewny, że wiesz – zachęcam do przeczytania posta na blogu właśnie o tym. Wystarczy, że klikniesz tutaj lub wpadniesz na mój Instagram (link tutaj), bo tam również to wyjaśniam. Do niczego nie zmuszam, ale może to być przydatne do pełnego zrozumienia dzisiejszego artykułu o wskaźnikach rentowności w firmie. A poza tym – warto wiedzieć, szczególnie jeżeli na co dzień praktykujesz zarządzanie lub prowadzisz biznes.

Przechodząc dalej…

Wskaźniki rentowności w zarządzaniu firmą

Zobaczmy jakie są jedne z najpopularniejszych wskaźników rentowności:

ROI

Ważnym wskaźnikiem mówiącym czy oraz ile firma zarabia na pojedynczym przedsięwzięciu jest ROI czyli zwrot z poniesionej inwestycji. Oblicza się go używając wzoru: ROI = zysk netto/zainwestowany kapitał.

Ekspert w zakresie zarządzania Krzysztof Kałucki wspomina, że ROI jest kluczowym wskaźnikiem używanym w pracy Key Acount Managera. Praktyka pokazuje, że jest to wskaźnik bardzo ważny np. w liczeniu rentowności promocji sprzedaży (1).

ROE

Kolejny wskaźniki to ROE, który pokazuje zysk na tle kapitałów własnych ( ROE = Zysk netto / Kapitał własny).

ROS

Czyli wartość ukazująca rentowność sprzedaży ( ROS = Zysk netto / Przychody ze sprzedaży).

ROA

Stosunek zysku netto do aktywów (ROA = zysk netto/aktywa ogółem x 100%).

Zysk operacyjny

Na początku warto zdefiniować czym jest zysk operacyjny: „(….) to przychody pomniejszone o różnego rodzaju koszty takie jak: koszty wytworzenia produktów, koszty zarządu, koszty sprzedaży, koszty operacyjne (2)” ; „w przeciwieństwie do wyniku netto nie uwzględnia on zysków i strat nadzwyczajnych, płaconych podatków oraz wyników działalności inwestycyjnej i transakcji finansowych. Liczą się tylko przychody i koszty wynikające z podstawowej działalności spółki. Zysk operacyjny z założenia jest bardziej stabilny niż zysk netto (mniejsze wahania w kolejnych okresach) i idealnie nadaje się do porównania jednej spółki z drugą (3)”.

Marża operacyjna

Istotnym wskaźnikiem w analizie aspektów finansowych biznesu jest marża operacyjna czyli stosunek zysku operacyjnego do przychodów. Wzór pomagający obliczyć marżę operacyjną ukształtował się następująco: marża operacyjna = (zysk operacyjny / przychody) x 100 %.

EBIT

Bezpośrednio z pojęciem zysku wspomnianego wcześniej zysku operacyjnego łączy się inne określenie – tzw. EBIT, będący akronimem, u podłoża którego znajduje się wyrażenie: earnings before interest and taxes. Czyli, tłumacząc z języka angielskiego – zyski przed odsetkami i podatkami: „EBIT to wynik operacyjny powiększony o przychody i koszty z pozostałej działalności bez kosztów finansowych (netto) oraz kosztów podatkowych (4)”.

Pomimo podobieństw nie jest to jednak zysk operacyjny: „Na pierwszy rzut oka EBIT nie różni się od wyniku operacyjnego. Jednak EBIT to pojęcie o wiele szersze niż wynik operacyjny. W obliczeniu EBIT ujmuje się wszystkie przychody i koszty operacyjne, jak i nieoperacyjne, oraz te związane z działalnością podstawową i działalnością inną niż podstawowa za wyjątkiem kosztów finansowych (netto) oraz kosztów podatkowych (5)”.

Do obliczania EBIT stosuje się następujący wzór: Zysk/Strata netto + koszty podatkowe + koszty finansowe związane z obsługą długu (netto).

EBITA

Innym określeniem jest EBITA (akronim earnings before interest, taxes and amortization tj. w tłumaczeniu z języka angielskiego – zyski przed odsetkami, podatkami i amortyzacją). Jak podaje Narodowy Bank Polski na swojej stronie internetowej EBITA to „zysk operacyjny przedsiębiorstwa przed potrąceniem odsetek od zaciągniętych zobowiązań oprocentowanych (kredytów, obligacji), podatków oraz amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych”(6).

EBITDA

W biznesie stosowane jest także pojęcie EBITDA (akronim earnings before interest, taxes, depreciation and amortization tj. w tłumaczeniu z języka angielskiego – zyski przed odsetkami, podatkami, deprecjacją i amortyzacją). Pojęcie deprecjacji oznacza tutaj amortyzację „rzeczowych aktywów trwałych (7)”. Narodowy Bank Polski podaje dwa wzory służące do obliczania wartości EBITDA:

EBITDA = przychody – koszty operacyjne bez amortyzacji i deprecjacji
lub
EBITDA = wynik operacyjny + deprecjacja rzeczowych aktywów trwałych + amortyzacja
wartości niematerialnych i prawnych.

Na portalu Forsal.pl można zapoznać się z pewnym uproszczeniem EBITDA: „w przybliżeniu środki pieniężne z działalności operacyjnej”(8).

BONUS – zestawienie P & L

P & L to akronim słów Profit and Loss (tłumacząc z języka angielskiego – zysk i strata). Jest to rachunek wyników – zestawienie wszelkich przychód oraz kosztów w danym okresie. Może się to odnosić zarówno do całego przedsiębiorstwa jak i danych marek czy klientów (9).

Początek rachunku P & L to wartość sprzedaży brutto (po cenie cennikowej). Uwzględnione są także rabaty (podstawowy na fakturze, logistyczny, za terminowe płatności, promocyjny, rabaty retro).

Wyliczana jest  więc sprzedaż zafakturowana (obrót – podstawa do przyznawanych rabatów retro) oraz wartość sprzedaży netto (wartość po odjęciu od wyniku sprzedaży brutto wszystkich rabatów). Jeżeli od zaś wartości netto odejmiemy koszty zakupu (lub koszty wytworzenia produktu) – uzyskamy wynik marży brutto dostawcy (10).

Podsumowanie

Pojęć i przeróżnych wskaźników finansowych firmy czy inwestycji jest duża (jak zresztą widać). Nie trzeba wszystkiego uczyć się na pamięć, ale warto na pewno chociażby mniej więcej kojarzyć o co chodzi. I mam nadzieję, że w tym pomogłem.

Bibliografia

(1) Krzysztof Kałucki, Key Account Manager, Wydawnictwo Difin SA, Warszawa 2015, s. 61.

(2) Fundamentalna Wyszukiwarka Giełdowa, Wskaźniki rentowności, http://www.fundamentalna.net/wskazniki-rentownosciprzedsiebiorstwa, dostęp (06.12.2016)

(3) Parkiet.com, Zysk netto czy zysk operacyjny? Która z tych pozycji rachunku wyników lepiej nadaje się do porównań różnych spółek?, http://www.parkiet.com/artykul/1336343.html, dostęp (06.12.2016).

(4) i (5) Private Equity Consulting, EBIT to nie zysk operacyjny (tekst zaktualizowany), http://www.private-equity.pl/ebit-to-niezysk-operacyjny-tekst-zaktualizowany/, dostęp (06.12.2016).

(6) i (7) NBP Narodowy Bank Polski, EBITA, https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/ebita, dostęp (06.12.2016).

(8) Forsal.pl, EBITDA, http://finansopedia.forsal.pl/encyklopedia/rachunkowosc/hasla/911590,ebitda.html, dostęp (06.12.2016).

(9) i (10) K. Kałucki, Key Acount…, dz. cyt, s. 57-59.